0 Ngelmu Beja Diposting oleh Kijogogati | di Senin, Juni 15, 2009

Alam-alaman lampahing kampuh gesang, sanajan kesandhung kesrimpet karibetan ing panjanging warastra saha rikma, kagubet ing butheking wiriddonga, sumangga samya oncek-oncek tegesing gesangS. aweneh tiyang kagungan pamanggih bilih gesang punka hanamung sadremi nglampahi, dados saget dipun lampahi kanthi ngeli, nrimah ing pandum saha tansah pasrah sumarah dhumateng Ingkang Paring Gesang. Saperangan tiyang gadhah panganggep bilih gesang punika namung “mampir ngombe”, pramila dipun tegesi bilih gesang punika kedah temen, gemi-satiti ngati-ati, weweg isi saha ngemu wos ingkang wigati, karana gesang dipun tegesi namung cumpen kalawancinipun, samangke taksih kedah nglajengaken gesang tumuju griya sejati. Saweneh tiyang malih paring wedharan bilih gesang punika amanah, ngibadah saha manembah, ingkang werdinipun gesang sawau srumuwus wenang tembung, wening srawung, jumeneg anteng meneng murih kasinungan saha dunung.

Eling lan waspada ing pratingkah saha solah bawa, mujudaken oncek-oncekan sanes, ingkang anglari anglaru angluru bilih gesang punika ing pundi wacana, langkung-langkung ing papan andrawina kedah saget mapanaken raga saha jiwa kanthi arih ririh satata, wedaling kandha sampun ngantos karaos supata ingkang mawa wisa, nanging kados dene mangsi ingkang tumetes ing dlancang seta amrebawa pindha sabda pandhita ratu ingkang pratitis kebak japa mantra tebih ing suwala, warataa kangge rahayuning sadaya.

Wekdal puniki, samangke saha wanci ing wuri, tiyang gesang saget kasinungan ngelmu beja menawi sampun lumebet ing undhak-undhakaning alam-alaman gesang ingkang wijang, katiti saking mawarni-warni prekawis ingkang anggraris wisiking nalar budi, sukma saha nala. Lebet cethekipun kedhung gesang saget dipun tjajagi kanthi mardika pangkat-pangkat gumantung kasantayan saha kasantosaning laku batos piyambak-piyambak Sindhunata mrawasa gesang kathi petang ngelmu beja, mekaten :

Kuncung ireng pancal putih,
Swarga durung weruh,
Neraka durung wanuh,
Mung donya sing aku weruh,
Uripku aja nganti duwe mungsuh.

Ribang bumi ribang nyawa,
Ana beja ana cilaka,
Ana urip ana mati,
Precil mijet wohing ranti,
Seneng mesti susah,
Susah mesti seneng,
Aja seneng nek duwe,
Aja susah nek ora duwe.

Senenge saklentheng susahe sarendheng,
Susah jebule seneng,
Seneng jebule susah,
Sugih durung karuan seneng,
Ora duwe durung karuan susah,
Susah seneng ora bisa disawang,
Bisane mung dirasakake dhewe.

Kapiran kapirun sapi ora nuntun,
Urip aja mung nenuwun,
Yen sapimu masuk angin tambanana,
Jamune ulekan lombok,

Bawang uyah lan kecap,
Wetenge wedhakana parutan jahe,
Urip kudu nyambut gawe.

Pipi ngempong bokong,
Iki dhapur sampurnaning wong,
Yen ngelak ngombea,
Yen ngelih mangana,
Yen kesel ngasoa,
Yen ngantuk turua.

Pipi padha pipi,
Bokong padha bokong,
Pipi dudu bokong,
Onde-onde jemblem bakwan,
Urip iku pindha wong njajan,
Kabeh ora bisa dipangan,
Miliha sing bisa kepangan,
Mula elinga dhandhanggulane jajan.

Pipis kopyor sanggupira lunga ngaji,
Le ngaji nyang be jadah,
Gedang goreng iku rewange,
Kepethuk si alu-alu,
Nunggang dangglem nyengkelit lopis,
Utusane tuwan jenang,
Arso mbedhah ing mendhut,
Rame nggennya bandayudha,
Silih ungkih tan ana ngalah sawiji,
Patinira kecucuran.

Ki Daruna Ni Daruni,
Wis ya, aku bali menyang Giri,
Aku iki Kyai Petruk ratuning Merapi,
Lho ratu kok kadi pak tani?,

Sanggar Pamarta Jawa, 14 Juni 2009.

KJG-

Risang Durmogati Tuku Bakmi

Nglajo Girimulyo – Wates adikarta wektu-wektu iki asring dilakoni Durmogati. Satriya clingus si Durmogati mau pancen uda wedanane mono mung bocah penyennyengan, ora genep bebudene nanging senajan cah ndesa jarene penemune asring dinut wong akeh. Kamangka Durmogati uga ora nate mangan sekolahan, paribasan nginjik pojokaning tritisan sekolahan wae ora, Mula pantes menawa Si Dur babar blas ora duwe ngelmu pangawikan sing kebak sanepa ngrambyang mblayang sundhul awang-awang malah kepara Durmagati mung kanggonan ngelmu loro yaiku : nakal lan kurang ajar. Ya kanthi agegaman ngelmu loro kuiwi Durmogati srawung, ngrakit tembung pikoleh ing dunung. Pancen antawecanane Si Dur iku thok leh blaka suta mathuk-gathuk tinemu bongkot lan pucuke, cocok cocot lan pratingkahe. mBok menawa kanthi tatacara srawung kang sarwa-sarwi prasaja mau Durmagati malah akeh balane, jembar tebane, mekar pasedulurane, nanging sruwa-sruwi ya akeh mungsuhe.

Peteta-petete sore-sore Durmogati wis jungkatan mlipis, singsot singsot lelagon langam ”Yen Ing Tawang Ana Lintang” semu blero pelog slendro, nanging tetep wae “pede”.“ Arep minggat nyangndi Dur? Pitakone Sengkuni semu ngece. Karo isih usreg ngisik-isik Honda Megapro Durmogati celathu “biasa man, namanya juga anak muda, tinimbang turu sore ajeng golek glibengan, niki kan musim politik, jadi…sebagai cah enom kula kudu melok ndelok kahanan, kulak prungu aja nganti kalimput ing warta, ngoten” Sengkuni njenggureng nggembol kreneng krungu wangsulane Durmogati tumuli ngeculake tembung raras ririh “weeh..ehh..ehk..eh, mempeng temen kowe Dur?, ora kapok-kapok kowe dolanan politik ya? Mungguh kowe iku wasis ing babagan politik mesthine nalika kowe wingi njago caleg kalis lulus bisa kepilih, lha buktine swara sing mlumpuk milih kowe ora punjul seka telung erte? mBok uwis rasah bedhigasan nunjang palang legan golek momongan, nang ngomah wae diperdi anggone among tani, sembulihe pesthi“. Durmogati ganti trataban diungkit babagan pemilu legislative sing wis ambarang wirang lan njomplangake lelakone, banjur wangsulan “ walllaaa..man, jas bukak iket blangkon sami mawon, sampean niku patih ning gak gaul, pantes wae Ngestina niki keok terus mungsuh cah-cah Pendhawa, lha sampean dadi patih ora ngudi, bisane ming mitenah, nglimpe lan adu-adu, prandekuno tumpakane jalukane mobil camry, seneng nglencer luar negri, mlebu-metu café-restoran pesta iwak tanpa eri, sak-sakane kartu kredit elek-eleke ATM BRI, ewwwuuuuiiiidihh patih ki nek ra kalap....kiii”

Katraju kasaru pinunggel ing kandha datan kena sapu dendha luput saru siku anggenira padudon Raden Durmogati kalayan Patih Harya Suman cinupet damar mancung, …kocapa kacarita Raden Durmagati mbrabat madal pasilan tumuwus lumaksana nitih turangga wesi kyai Megapro gya nganglang ngestreni pirembagan ing pasar Gawok, Dipan Wates nagri Adikarta. Hanenggih ingkang cinarita parepatan agung sampun kawiwitan ngrembag menggah rancangan kampanye pilpres. Cukat trampil trengginas ngolah tembung ambesut kandha risang Durmogati, matemah akeh wong alok menawa ta Durmogati iku sanajan bocah gendheng uteke cupet ora genep nanging kapranjingan akal licik rinacik okol julig, cinampur ngeyel tur ora wegahan, mula apa sing dirembug adoh ngayawara kepara mligi bab-bab sing kuwawa lan bisa dicake kewala.

Bubaran saka parepatan agung, Durmogati tumuli bali ndhangkane, “we alllaaaww..lelakon..lelakon..bot-bote anut grubyug ngoglengake negara golek pemimpin sing pro rakyat, sayah ora tak rasa susah, wegah ora tak gawe jenggah, kabeh mau mung kango ngibadah…owalllaahhh gusti…paringana kathok dawa..” mangkono risang Durmagati ngudarasa jroning nala, ambabar rasa anglaling lelimengane lelakon negara.

Jantra lakune si Durmogati kacihna wus tumeka ereng-erenge redi Tanggulangin, penere sak lor PPSJ Paingan Pengasih-asih. Sajak krasa luwe si Durmogati, mak kluwer titihan jaran wesi kyai Megapro banjur dienggokake mandheg latare mBah Tenggok. Mlebu bledheng Durmogati nggloso ing lincak dawa kaya adat sabene, bertek-bertek swarane mbah Tenggok anambut silaning akrami rawuhipun si Durmogati ”koq sonten-sontenan den, saking tindak pundi rak nggih sami wilujeng to? Ngersaaken ngunjuk punapa? Dhahar boten?” Durmogati banjur wangsulan ”biasa mBah, rasah crigis”. Let limang menit mBah Tenggok wis metu nggawa wedang teh gula batu sing kondhang sinebut wedang kebo ndhekem, kampul-kampul kumebul nantang lambe sajak njaluk disrutup sak wadhahe, ujare Durmogati ”whuadalah...bojleng-bojleng belis laknat jeg-jegan ....kangen tenan gue sama wedang kebo ndhekem huiii hiii hiiki ” Mesthi wae Durmogati krasa kangen kepethuk teh nasgithel, lha wong nang kasatriyan Ngastina omben-ombenane saben dina mansion house campur cola elek-eleke lapen je. Ora nganti gantalan suwe bakmi goreng kinyis-kinyis sak piring mundhung nganti kaya gunung jamurdipa sigra kawiwaha. ”monggo den, bakmine, niki wau kula tambahi swiwi karemene den Dur, lomboke mendhet kiyambak ten mbesek” celathune mBah Tenggok semu sengol, ora sengaja pancen lageh lambeyane mBah tenggok kaya mangkono. Ora nganggo wangsulan, banjur thakur sengkut Durmogati lungguh jegang sila tumpang, ngrahapi bakmi goreng kanthi tanpa tidha-tida lan trapsila apa maneh suba sita, niate mbayar kok ngapa ndadak isin-isin, mengkono batine Durmogati.

Rampung nguntal, Durmogati age-age nyengkal nyengklak jaran wesi kyai megapro, bablas bali, mlebu kamar banjur kemul sarung, mesthi wae sing wedok angrarih ukara mendha ” ora dhahar sik po mas?” Durmogati wangsulan cekak ”rak!”

Tancep kayon

kijogogati.blogspot.com